γράφει η Νέλη Βυζαντιάδου – Παρίντα*
Άλλο αυτοπεποίθηση κι άλλο αυτοεκτίμηση;
Δεν είναι λίγοι αυτοί, που μπερδεύουν την αυτοπεποίθηση με την αυτοεκτίμηση και εξακολουθούν να πιστεύουν πως το να πιστεύουν στον εαυτό τους σημαίνει ότι τον αποδέχονται ή το σέβονται κιόλας…
Δεν είναι, επίσης, λίγοι αυτοί, που αναρωτιούνται γιατί δεν αναγνωρίζονται από τους άλλους αφού είναι τόσο καλοί ή ικανοί;
Επιτρέψτε μου να αναφέρω σύντομα δύο παραδείγματα:
1. Η Α ασχολείται καθημερινά με τη ζαχαροπλαστική και αδυναμία της είναι τα cup cakes. Της αρέσει να δημιουργεί καινούργια σχέδια, να πειραματίζεται με διαφορετικές γεύσεις και να επινοεί πρωτότυπους συνδυασμούς. Όλοι όσοι δοκιμάζουν αυτές τις λιχουδιές της λένε πόσο χαρισματική είναι και πως θα έπρεπε να ανοίξει ένα εργαστήρι, που να πουλά αυτούς τους μικρούς θησαυρούς.
Η Α ξέρει ότι είναι πολύ καλή στα cup cakes και εμπιστεύεται τον εαυτό της σε αυτό το εγχείρημα αλλά δεν πιστεύει ότι ένα εργαστήρι θα είχε δουλειά και ούτε ότι θα πλήρωναν για να τα αγοράσουν. Φοβάται, επίσης, ότι ως επαγγελματίας θα χάσει το μεράκι και δε θα τα καταφέρει.
Επιλέγει, λοιπόν, να εξακολουθεί να τα φτιάχνει στην κουζίνα του σπιτιού της, να τα δοκιμάζουν οι φίλοι της και η ίδια να χαίρεται με τα καλά τους λόγια.
2. Ο Δ ζωγραφίζει εδώ και χρόνια. Δε θυμάται μάλιστα να κάνει κάτι άλλο καλύτερα και με μεγαλύτερο πάθος από το να ζωγραφίζει. Όσοι βλέπουν τους πίνακες του υποστηρίζουν ότι υπάρχουν πολλοί που θα πλήρωναν αδρά για να τους αποκτήσουν αλλά ο Δ απαντά πως υπάρχουν πολλοί άλλοι ζωγράφοι, που αξίζει να διακοσμούν τα σπίτια των ανθρώπων και ότι τα δικά του έργα είναι ωραία αλλά ερασιτεχνικά.
Εξακολουθεί να ζωγραφίζει με πάθος και μεράκι αλλά δηλώνει σίγουρος πως δε θα αγόραζε κανείς δικό του πίνακα.
Εάν αναγνωρίσατε κάπου τον εαυτό σας τότε σίγουρα πάσχετε από χαμηλή αυτοεκτίμηση ακόμη κι αν η αυτοπεποίθησή σας είναι καλή. Τι σημαίνει, όμως, αυτό και ποια η διαφορά μεταξύ αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης;
Η αυτοπεποίθηση είναι μία θετική και ρεαλιστική εικόνα, που έχω για τον εαυτό μου και η εικόνα αυτή πηγάζει μέσα από τις ικανότητες και τις δεξιότητές μου. Με άλλα λόγια πιστεύω στον εαυτό μου και γνωρίζω ανά πάσα στιγμή τι μπορώ να κάνω καλά και τι μπορώ να κάνω λιγότερο καλά.
Μία βασική αντίληψη, εάν έχω υψηλή αυτοπεποίθηση, είναι πως ακόμη και αν κάτι δεν πάει καλά, η θετική εικόνα, που έχω για τον εαυτό μου δε θα αλλάξει και δε θα αποδιοργανωθώ.
Εάν, όμως, έχω χαμηλή αυτοπεποίθηση, τότε τείνω να εστιάζω περισσότερο ή κυρίως στα αρνητικά μου και να υποτιμώ τα θετικά μου. Σκέφτομαι αρνητικά και συγκρίνομαι με τους άλλους με τέτοιον τρόπο, που αποβαίνει εις βάρος μου.
Η αυτοεκτίμηση, από την άλλη, είναι μία συνολικότερη εικόνα, που έχω για τον εαυτό μου και η οποία περιλαμβάνει την αυτοπεποίθηση αλλά δεν εξαντλείται μόνο στην πίστη στις ικανότητές μου. Εκτιμώ τον εαυτό μου συνεπάγεται ότι του δίνω αξία, τον αντιλαμβάνομαι θετικά, τον αποδέχομαι, το σέβομαι και μου αρέσει.
Κάνω επιλογές, που είναι ώριμες και εξυπηρετούν τα προσωπικά μου συμφέροντα.
Εάν έχω χαμηλή αυτοεκτίμηση τότε η εικόνα, που έχω για τον εαυτό μου ως ολότητα, είναι αρνητική και τείνω να παρουσιάζω τον εαυτό μου με τρόπο αρνητικό στους άλλους. Γίνομαι ένας πολύ αυστηρός κριτής του εαυτού μου, με κατηγορώ και αμφισβητώ ακόμη και τις προφανείς ικανότητες ή επιτυχίες μου αποδίδοντάς τις στην τύχη ή σε άλλους παράγοντες έξω από μένα.
Γίνεται ξεκάθαρο πως το να πιστεύω στον εαυτό μου δε σημαίνει ότι τον αγαπώ, τον εκτιμώ και τον σέβομαι κιόλας ενώ το να τον εκτιμώ προϋποθέτει και το να πιστεύω σε αυτόν και να έχω μία θετική αλλά και ρεαλιστική εικόνα εαυτού…
Ένα ερώτημα, που δέχομαι συχνά, είναι ποιο αλλάζει πρώτο… η αυτοπεποίθηση ή η αυτοεκτίμηση;
Το να μάθω να πιστεύω στον εαυτό μου και να προσέχω περισσότερο τα θετικά μου είναι ευκολότερο από το να μάθω να σκέφτομαι θετικά για όλο αυτό, που είμαι και να μου αρέσω. Γι’ αυτό πολλοί ξεκινούν να γράφουν ή να σκέφτονται θετικά για κάτι, που κάνουν καλά, πιστεύοντας και ελπίζοντας πως αυτό θα συμπαρασύρει και όλα τα άλλα προς όφελος τους.
Ας μην ξεχνάμε, όμως, ότι το να κάνω πεντανόστιμα cup cakes ή να ζωγραφίζω εκφραστικούς πίνακες είναι μόνο το πρώτο βήμα για να είμαι επιτυχημένος, ευτυχισμένος και ολοκληρωμένος…
*Η Νέλη Βυζαντιάδου - Παρίντα είναι πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια, επόπτρια και ψυχοθεραπεύτρια ψυχοδυναμικού ψυχοδράματος καθώς επίσης συστημική σύμβουλος ζευγαριών. Είναιμέλοςτ ων επιστημονικώνσυλλόγων British Psychodrama Association, American Society for Group Psychotherapy and Psychodrama και International Association for Group Psychotherapy and Group Processes